Rugklachten

Een stijve rug bij het opstaan, een pijnscheut bij het vangen van een bal of bij het tillen van uw dagelijkse boodschappen. Pijn in de onderrug is vervelend en kan u belemmeren bij uw dagelijkse activiteiten, op uw werk en in uw sociale leven. Lage rugpijn wordt ook wel spit of lumbago genoemd.

Anatomie wervelkolom

De menselijke wervelkolom (ook wel ruggengraat genoemd) bestaat uit 33 of 34 wervels, met tussen elke twee wervels een tussenwervelschijf.

Bij 99,9% van de mensen klopt dit. In uitzonderlijke gevallen komt ook weleens een zesde lendenwervel voor.

Van boven naar onderen bestaat de wervelkolom uit:

• 7 nekwervels (cervicale wervelkolom)
• 12 borstwervels (thoracale wervelkolom)
• 5 lendenwervels (lumbale wervelkolom)
• het heiligbeen, een vergroeiing van 5 wervels (sacrum)
• het stuit- of staartbeentje, een vergroeiing van 4 of 5 wervels (coccygeus)

Wervels

De naamgeving voor de individuele wervels wordt ook wel afgekort tot:

• C1-C7 voor de cervicale- of nekwervels
• T1-T12 of Th1-Th12 voor de thoracale- of borstwervels
• L1-L5 voor de lumbale- of lendenwervels.

De wervelkolom steunt op het bekken. De wervelkolom van de mens heeft een s- vorm. Door deze vorm worden schokken die ontstaan bij lopen of rennen geïsoleerd van de gevoelige hersenen.

De tussenwervelschijven bestaan uit een buitenste annulus fibrosus, welke het binnenste nucleus pulposus omringt. De annulus fibrosus is een bindweefselring die krachten op gelijke mate verdelen over de gehele schijf. De nucleus van de schijf gedraagt zich als een schokdemper die de impact van de dagelijkse activiteiten absorbeert en de twee wervellichamen gescheiden houdt.

Pijn in de onderrug komt veel voor. In de meeste gevallen betekent dit niet dat uw rug kapot of beschadigd is.  De pijn kan links, rechts, in het midden of aan allebei de kanten zitten. De pijn straalt soms ook uit naar bijvoorbeeld de bil of het bovenbeen. Ook kan er sprake zijn van een slapend of tintelend gevoel. Sommige mensen hebben voortdurend pijn, anderen af en toe.

Rugpijn staat niet altijd op zichzelf. Mensen met rugpijn hebben soms ook andere klachten. Ze slapen slechter, piekeren of zijn gespannen. Hoe u zich voelt, heeft invloed op de rugpijn én op het herstel. Zo kan spanning of stress de rugpijn verergeren en kan positief denken juist het herstel helpen.

Wat zijn de risicofactoren?

Onder andere de volgende factoren kunnen de kans op rugpijn vergroten:

• veel tillen in combinatie met draaiende bewegingen (met name als u dit doet met gestrekte benen/knieën)
• lang in één houding zitten of staan
• repeterend werk doen (bijvoorbeeld veel met een muis achter de computer of in een fabriek werken)
• plotselinge, hevige inspanningen
• blootstelling aan veel trillingen (bijvoorbeeld door trillende voertuigen of machines)
• overgewicht
• stress
• roken

Wat is er aan de klachten te doen?

Rugpijn kan een vervelende invloed hebben op uw dagelijkse leven, maar het is prettig om te weten dat rugpijn vaak vanzelf weer overgaat. De fysiotherapeut of manueel therapeut kan u helpen bij het verminderen van uw rugklachten, maar u speelt hier zelf ook een belangrijke rol in. 

Wat kan ik zelf doen?

Het belangrijkste advies is om zo normaal mogelijk te blijven bewegen, ondanks dat dit lastig kan zijn. Onderzoek heeft namelijk aangetoond dat níet bewegen meer kwaad doet dan goed. Het motto is: blijf bewegen, maar forceer niets! Zwaar huishoudelijk werk, zwaar tillen of lang in één houding staan of zitten kunt u daarom beter vermijden. 

Het helpt om af en toe te wisselen van houding of een stukje te lopen. Vergeet niet om rustmomenten te nemen, zodat u even kunt ontspannen. Stress zorgt namelijk voor een gespannen houding en dit vergroot uw kans op rugpijn.
Bedrust is meestal niet nodig, maar soms kán het gewoon niet anders. Probeer in ieder geval om niet langer dan twee dagen in bed te blijven, anders wordt uw rug stijf en zijn uw spieren niet meer gewend aan beweging en inspanning. 

Als u veel pijn hebt, kunt u pijnstillers nemen. Neem uw medicijnen wel op vaste tijdstippen en bouw het gebruik langzaam af als u wilt stoppen. Na maximaal een week kunt u weer langzaam beginnen met het opbouwen van uw dagelijkse bezigheden. 

Dit is wat u kunt doen:

• als u iets tilt, houd dan het voorwerp dicht tegen uw lichaam aan.
• zak door uw knieën met optillen.
• voorkom dat u met uw rug draait als u een zwaar voorwerp tilt.
• wissel af en toe van houding (als u zit, probeer dan om iedere 20 à 30 minuten te gaan staan en vice versa).
• gebruik een stoel met goede steun in uw onderrug, ga niet zitten op lage of zachte stoelen.
• zorg dat uw werkplek een prettige hoogte heeft.
• zorg voor ontspanning
• blijf fit door regelmatig te bewegen: wandelen, fietsen, zwemmen, etc.

Wat kan de fysiotherapeut doen?

Als u niet zeker weet wat u wel of niet mag doen, kunt u met uw vragen terecht bij de fysiotherapeut. Hij helpt u om te herstellen van uw rugklachten en zorgt dat u uw dagelijkse activiteiten weer kunt oppakken. De bedoeling van de behandeling is dat u uiteindelijk zelf weet wat u moet doen op het moment dat uw klachten heeft. 

De fysiotherapeut geeft u advies en oefeningen en soms ook massage. Bij rugklachten kunnen de oefeningen ervoor zorgen dat u zich beter voelt. U krijgt oefeningen die aansluiten bij de problemen die u ervaart wanneer u beweegt. 

Wat kan de manueel therapeut doen?

Een manueel therapeut is een gespecialiseerd fysiotherapeut die na zijn opleiding voor fysiotherapie een aanvullende opleiding voor manuele therapie heeft gevolgd. De manueel therapeut heeft zich gespecialiseerd in het onderzoeken en behandelen van klachten van de wervelkolom.

De effecten van manuele therapie zijn vaak direct merkbaar: u hebt minder pijn en merkt dat u soepeler kunt bewegen. De manueel therapeut bekijkt de samenhang tussen alle gewrichten, hij zoekt verbanden en kijkt verder dan alleen de rugpijn. Hij beoordeelt zo welke behandeling voor u persoonlijk het beste is. Als het nodig is, werkt de manueel therapeut samen met een huisarts of medisch specialist. Het aantal behandelingen manuele therapie bij lage rugpijn ligt gemiddeld op 6. Dit is lager dan bij een reguliere fysiotherapeut.

Mensen die met rugpijn bij een manueel therapeut zijn geweest, voelen vaak direct een verandering: de pijn is minder en de rug voelt soepeler aan of beweegt beter. Dit komt omdat de manueel therapeut specifieke technieken toepast om de gewrichten beter te laten functioneren en om uw houding en bewegingen te verbeteren. Bijvoorbeeld door mobilisatie of manipulatie en met oefeningen om uw houding, kracht, stabiliteit of coördinatie te trainen. Daarnaast vertelt hij u hoe u goed en gezond kunt blijven bewegen en geeft tips en adviezen over een goede houding. Ook krijgt u oefeningen mee die helpen voorkomen dat de klachten terugkomen.